een andere kijk op eenzaamheid
Vier miljoen Nederlanders gaan gebukt onder eenzaamheid, waarvan 1 miljoen in ernstige mate. Je eenzaam voelen is iets van alle leeftijden, maar het komt wel vaker voor onder ouderen. Eenzaamheid is een zeurend en knagend gevoel dat niet verdwijnt door het bezoek van een vriend of vriendin, kind of kleinkind.
Wat maakt mensen eenzaam, welke soorten eenzaamheid bestaan er en wat doet het met je gezondheid? Hoe kunnen we als maatschappij dichter tot elkaar komen om eenzame mensen te helpen en wat kan de politiek hierin betekenen?
In Hunkeren naar verbinding beschouwt Joan van Baarle eenzaamheid vanuit de existentiële, emotionele en sociale kant. Bij extentiële eenzaamheid heerst het intense gevoel nergens bij te horen, geen verbinding te kunnen maken. Emotionele eenzaamheid uit zich bij mensen die een groot verlies hebben geleden en van sociale eenzaamheid spreken we als er te weinig (diepgaande) sociale relaties zijn.
In haar persoonlijke verhaal, dat als een rode draad door het boek loopt, komt Van Baarle achter haar eigen soort eenzaamheid. Het boek is gelardeerd met openhartige interviews met 65-plussers die vertellen hoe zij al dan niet met hun eenzaamheid hebben leren omgaan.
Hunkeren naar verbinding biedt ook oplossingen tegen eenzaamheid. Joan van Baarle gaat hierover in gesprek met onder meer: hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder, filosoof Miriam Guensberg, hoogleraar Empowerment van Kwetsbare Ouderen Anja Machielsen en cultureel antropoloog Ad Borsboom – die onderzoek deed naar de rol van ouderen bij de Aboriginals in Australië
De overheid roept dat er beter voor onze ouderen moet worden gezorgd, om zo eenzaamheid te verdrijven. Helaas richt zij zich alleen op voorkomen van sociaal isolement en worden emotionele en existentiële eenzaamheid buiten beschouwing gelaten. Goedbedoelde oplossingen hebben daardoor onvoldoende effect. Want deze laatste twee vormen los je niet op met een gezellig praatje of wandeling.
Joan van Baarle
Joan van Baarle (1946) schreef eerder het boek Gevangen in geluid (2017), over de lijdensweg die haar dochter aflegde vanwege haar zeer ernstige vorm van tinnitus. Van Baarle studeerde politicologie en had verschillende leidinggevende functies bij de opvang van asielzoekers en mishandelde vrouwen.
Door in de intermezzi over haar eigen eenzaamheid te schrijven wil ze anderen aansporen om over hun eenzaamheid te praten. Hunkeren naar verbinding is een boek voor 65-plussers die zich eenzaam voelen of mogelijk met eenzaamheid te maken krijgen, voor hun omgeving en voor mensen, die nadenken over de invulling van de tijd na hun pensionering. Maar ook voor alle mensen die nog geen 65 zijn, maar wel met deze groep mensen te maken hebben zoals hulpverleners, artsen, mantelzorgers en vrijwilligers.
Hunkeren naar verbinding verschijnt op 1 oktober 2021 tijdens de week van de eenzaamheid.
Foto: Marjo van Lijssel