Het bevolkingsonderzoek op borstkanker halveert het risico om aan borstkanker te overlijden. Dit bevolkingsonderzoek heeft dus wel degelijk zin, iets wat de afgelopen decennia internationaal onderwerp van discussie was. Niet alleen vrouwen van 50 tot 75 jaar, maar ook vrouwen vanaf 45 jaar en boven 75 jaar zouden in aanmerking moeten komen voor de screening. Dit staat in twee proefschriften die komende maand verdedigd worden aan de Radboud Universiteit.
Het Nederlandse programma voor borstkankerscreening is in 1989 landelijk ingevoerd. Nu het dus al meer dan twintig jaar draait, is het mogelijk geworden het effect van dit programma op de borstkankersterfte nauwkeurig te bepalen. Het blijkt, dat deelname aan het bevolkingsonderzoek de kans om aan borstkanker te overlijden halveert. Dit is onder andere onderzocht door promovenda Ellen Paap, momenteel werkzaam bij het LRCB, het landelijk referentiecentrum voor bevolkingsonderzoek. Zij promoveert op 14 februari aanstaande. Zij deed een zogeheten patiëntcontroleonderzoek, waarbij ze keek naar de sterfte aan borstkanker onder vrouwen die wel en vrouwen die niet aan het bevolkingsonderzoek hebben deelgenomen. Ze gebruikte daarbij screeningsgegevens uit vijf Nederlandse regio’s. Uit haar onderzoek kwam duidelijk naar voren dat het risico om aan borstkanker te overlijden op landelijk niveau door de screening ongeveer de helft kleiner wordt.
Zelfselectie
Bij dit type onderzoek is het nodig om uit te zoeken of er bij vrouwen zelfselectie plaats vindt. Misschien blijven vrouwen die door hun levensstijl of door erfelijke factoren meer kans hebben om aan borstkanker te overlijden, vaker thuis dan anderen, of andersom. Als de kans om aan borstkanker te overlijden tussen beide onderzoeksgroepen al bij voorbaat verschilt, beïnvloedt dat de uitkomst van het onderzoek.
Paap heeft voor de vijf screeningsregio’s uitgerekend hoe groot deze vertekening van de onderzoeksresultaten is. Ze kwam tot de conclusie dat de vertekening gering is en nauwelijks van invloed op de uitkomst.
Vrouwen van 45 tot 50 jaar
In Nederland kunnen vrouwen in de leeftijd van 50 tot 75 jaar deelnemen aan het bevolkingsonderzoek naar borstkanker. Volgens onderzoeker Guido van Schoor van het UMC St Radboud, die op 2 februari promoveert, zouden ook vrouwen in de leeftijdsgroep van 45 tot 50 jaar een uitnodiging moeten ontvangen. Voor hen is het risico om borstkanker te krijgen de laatste jaren sterk toegenomen. Hoe dat precies komt is niet helemaal duidelijk; misschien hebben de toename van overgewicht en de hogere leeftijd waarop vrouwen kinderen krijgen, ermee te maken.
Van Schoor heeft uitgezocht dat screening ook bij deze leeftijdsgroep de kans om aan borstkanker te overlijden ongeveer halveert. Hij deed dat met behulp van gegevens uit de regio Nijmegen, waar in de periode van 1975 tot 1990 ook vrouwen jonger dan vijftig jaar aan de screening konden deelnemen.
Daarnaast adviseert Van Schoor om vrouwen die ouder zijn dan 75 jaar in de gelegenheid te stellen desgewenst aan de screening te blijven deelnemen. Ook zij lopen nog steeds het risico om borstkanker te krijgen en eraan te overlijden. Zeker als ze verder nog vitaal en goed gezond zijn, kan screening voor hen zinvol zijn.